Desinfectie is het zodanig behandelen van oppervlakken met chemische en fysische middelen dat hierop voorkomende pathogene micro-organismen worden gedood. Naast gebruik van desinfectantia op huid- en slijmvliezen (antiseptica), worden desinfectantia ook gebruikt ter ontsmetting van (medische) instrumenten, (melk)apparatuur, containers voor water, stallen, veewagens etc. Ook in slachthuizen en in de levensmiddelenindustrie worden veel desinfectantia gebruikt.
Werkingsmechanisme: Desinfectantia kunnen op veel manieren hun werking uitoefenen. Zij kunnen door denaturering, precipitatie en oxidatie van proteïnen micro-organismen doden. Daarnaast kunnen desinfectantia enzymatische processen in micro-organismen verstoren en ook kunnen zij door verandering van de oppervlaktespanning, de integriteit van celwand of celmembraan verstoren.
Werking en werkingsspectrum: De effectiviteit van desinfectantia is afhankelijk van de tijdsduur waarin het desinfectans in contact is geweest met het micro-organisme en van de concentratie van het desinfectans. Daarnaast speelt de temperatuur een belangrijke rol in de effectiviteit van desinfectantia (hoe hoger hoe beter). Aanwezigheid van pus, necrotisch weefsel, bloed, faecesresten en straatvuil kunnen de werking van desinfectantia aanzienlijk verminderen. Voor een zinvolle toepassing van desinfectantia is het dan ook noodzakelijk dat het te behandelen oppervlak zoveel mogelijk is gereinigd. Bedacht moet worden dat de gevoeligheid van de verschillende soorten micro-organismen voor desinfectantia verschillend is. Sporevormende bacteriën zijn moeilijk te doden; halogeniden en aldehyden bezitten sporicide eigenschappen. Ook mycobacteriën zijn veelal resistent tegen desinfectantia.
ALCOHOLEN
In het concentratiegebied van 60-80% hebben ethanol en isopropanol een sterke bactericide en fungicide werking. Een voorwaarde voor de werking is dat micro-organismen voldoende water bevatten. Alcoholen zijn dus niet werkzaam bij sporevormende bacteriën en bij mycobacteriën in ingedroogd organisch materiaal. Alcoholen hebben door hun vluchtige karakter geen nawerking, bij chirurgische desinfectie moet derhalve gecombineerd worden met jodium, chloorhexidine of cetrimide.
JODIUM
Jodium heeft een breed werkingsspectrum. Bij voldoende lange contacttijd en voldoende hoge concentraties heeft jodium ook sporicide eigenschappen. Omdat alcoholische jodium-oplossingen instabiel en pijnlijk zijn bij toediening op wonden heeft men complexen ontwikkeld (jodoforen) waaruit jodium geleidelijk vrij moet komen. Het bekendste voorbeeld is het povidon (of polyvinylpyrrolidon) -joodcomplex. Dit is onder meer in gebruik als tepeldesinfectans, bij behandeling van oppervlakkige infecties van de huid en bij desinfectie van de intacte huid. De residuele werking is goed, maar korter dan die van chloorhexidine. De gebruikelijke concentratie van jodium als desinfectans is 1-2% in alcohol. Het povidonjood wordt toegepast als lotion, zeep, shampoo etc. in een 7,5-10%-ige oplossing. Povidonjood bevat 10% jodium.
Voor alle producten in deze klasse, klik hier. |